Görünməz, Sessiz və Ölümcül – Dəm Qazı Real Təhlükədir
Hər il ölkədə onlarla insan dəm qazı zəhərlənməsi nəticəsində həyatını itirir. Ən ağrılısı isə odur ki, bu ölümlərin böyük əksəriyyəti qarşısı alına biləcək səbəblərdən qaynaqlanır.
Dəm qazı – rəngsiz, iysiz, dadı olmayan, fərq edilməyən, amma nəfəs aldığınız anda həyatınızı təhlükəyə atan bir zəhərdir. Bu yazıda yalnız dəm qazının tibbi və kimyəvi təsirlərindən deyil, çoxmənzilli binalarda bu təhlükənin necə formalaşdığı, idarəedici qurumların və sakinlərin bu işdə hansı məsuliyyət daşıdığı haqqında danışacağıq.
💨 Dəm Qazı Haradan Gəlir və Niyə Görünməzdir?
Kimyəvi adı karbon-monooksid (CO) olan bu qaz, təbii qaz, odun və digər üzvi maddələrin natamam yanması zamanı yaranır. Yəni alov tam yanmadıqda və yanma prosesi pozulduqda dəm qazı karbon qazına çevrilə bilmir və otaqda qalır.
Bu, əsasən aşağıdakı hallarda baş verir:
- Tüstü bacalarının tutulması və ya təmizlənməməsi
- Kustar (standartsız) qaz çıxışı qurğularının quraşdırılması
- Ventilyasiya kanallarının bloklanması və ya düzgün işləməməsi
- Otaqların hava mübadiləsinin zəif olması
- Sobalarda və su qızdırıcılarda texniki nasazlıqlar
💡 Belə şəraitdə dəm qazı yavaş-yavaş otağa dolur və siz hiss etmədən tənəffüs yolu ilə qana keçərək orqanizmi zəhərləyir.
⚠️ Sakinlər Nədən Xəbərdar Olmalıdır?
Bina sakinlərinin üzərinə düşən məsuliyyət yalnız qaz cihazını yandırmaqla bitmir. Aşağıdakılar mütləq nəzərə alınmalıdır:
✅ Mənzildə:
- Tüstü bacalarının çıxışı standarta uyğun olmalıdır.
- Ventilyasiya yolları tez-tez yoxlanmalı və təmizlənməlidir.
- Qapalı məkanlarda (duş, vanna, mətbəx) nəfəsliyə yer ayrılmalıdır.
- Mənzildə dəm qazı detektorları quraşdırılması tövsiyə olunur.
✅ Binada:
- Bacalar və tüstü boruları ildə ən az bir dəfə profilaktik təmizlənməlidir.
- Dam örtüyündə aparılan təmir işləri ventilyasiya sistemini zədələməməlidir.
- Qaz cihazlarının və şəbəkənin texniki təhlükəsizliyi idarəedici qurum və Energetika Nazirliyi tərəfindən yoxlanılmalıdır.
🧯 İdarəetmə Qurumları Nə Etməlidir?
İdarəedici təşkilat – istər MMMC, istər MTK, istərsə də kənar idarəetmə şirkəti – binanın ümumi texniki təhlükəsizliyinə görə məsuliyyət daşıyır.
Onların vəzifələri:
- Tüstü bacalarının və ventilyasiya yollarının yoxlanılması və sənədləşdirilməsi
- Texniki baxış üçün aidiyyəti orqanlarla (Energetika Nazirliyi və FHN) əməkdaşlıq təşkil etmək
- Sakinlərə rəsmi bildirişlərlə xəbərdarlıq və maarifləndirmə aparmaq
- Dəm qazı detektorlarının quraşdırılmasını təşviq etmək
📞 Qanunvericilik və Müraciət Qayaları
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2016-cı il 180 nömrəli qərarı ilə təsdiqlənmiş **“Qazdan İstifadə Qaydaları”**na görə:
- Yaşayış sahələrindəki məişət qaz cihazlarının texniki baxışı Energetika Nazirliyinə,
- Qeyri-yaşayış sahələrindəki avadanlıqların təhlükəsizliyinə isə FHN məsuliyyət daşıyır.
📲 Müraciət üçün:
- 104 (Açıq Qaz Xidməti)
- Fövqəladə Hallar Nazirliyinin “112” qaynar xətti
- Energetika Nazirliyinin rəsmi internet səhifəsi və elektron müraciət bölməsi
🧠 Dəm Qazından Qorunmaq Üçün 6 Əsas Addım
- Bacaları ildə 1 dəfə yoxlatdır və təmizlə.
- Ventilyasiya çıxışlarını bağlama – açıq saxla.
- Qaz cihazlarını yalnız lisenziyalı usta ilə quraşdır.
- Mənzildə CO detektoru quraşdır – sərfəli və həyat qurtarıcıdır.
- Bina idarəedicisindən sənədli təmir və texniki baxış tələb et.
- Qoxu yoxdursa belə, qaz varsa təhlükə var – arxayın olma!
📢 Sonda: Sessiz Təhlükəyə Qarşı Sessiz Qalmayın
Dəm qazı – həyatınızın səssiz düşmənidir. Onu görə bilməzsiniz, amma hiss etmədiyiniz anda həyatınıza son qoya bilər.
Bu təhlükəni anlamaq, önləmək və zamanında tədbir görmək – həm sizin, həm də qonşularınızın həyatını qoruya bilər.
Bu təhlükəni anlamaq, önləmək və zamanında tədbir görmək – həm sizin, həm də qonşularınızın həyatını qoruya bilər.
🛡️ Yaşadığınız bina və mənzildə texniki təhlükəsizliyi yoxlayın, şübhəli hallarda idarəedici qurum və dövlət orqanlarına müraciət edin.
📲 Daha çox məlumat və bu kimi təhlükəsizlik mövzularında yazılar üçün MMMC.AZ saytını izləməyi unutmayın.